Η γνώση ως περιτύλιγμα

Καθώς πλησιάζει η ορκομωσία στο προπτυχιακό και καθώς σκέφτομαι όλο και περισσότερο όσα μαθαίνω τώρα, σκέφτομαι συχνά το πως αντιμετώπιζεται η γνώση από το σύνολο των κοινωνιών και ιδαίτερα της δικιάς μας που ανάμεσα στα τόσα στραβά της, δυστυχώς περιλαμβάνεται και η στάση της απέναντι στην επιστήμη και στη γνώση.

Γενικά στα μάτια μου η επικρατούσα αντίληψη είναι κάπως έτσι: Ο μέσος Έλληνας βλέπει την γνώση ως εμπόρευμα. Κάθε γνώση που δεν έχει εμπορεύσιμη αξία άμεσα(μέσω εργασίας) είναι άχρηστη. Οπότε η απόκτηση π.χ πτυχίου πρέπει να συνοδεύεται από ένα παραπλήσιο επάγγελμα που χωρίς ιδιαίτερες δημιουργικές απαιτήσεις θα παράγει ένα ικανοποιητικό εισόδημα, αρκετό τέτοιο ώστε να είναι κάποιος κατά μέσο όρο πλουσιότερος από το γείτονα. Φυσικά το ίδιο ισχύει για οποιαδήποτε παράπλευρη γνώση ή σεμινάριο. Αυτή αν δεν είναι σχετική με το αντικείμενο σπουδών και δεν αποτελεί συν στο βιογραφικό είναι μάλλον χάσιμο ώρας. Δυστυχώς, πάνω κάτω την ίδια αντίληψη έχουν και οι περισσότεροι γονείς μαθητών, με μία μικρή διαφορά όμως... καθώς είναι δυνατόν μία μορφωτική δραστηριότητα να μην προσθέτει στο μελλοντικό εισόδημα αλλά σε κοινωνικό κύρος.

Σίγουρα, δεν έχω και την πιο αισιόδοξη άποψη αλλά δυστυχώς αυτό πιστεύω. Πιστεύω ότι έχουμε απλουστεύσει την γνώση σε τίτλους. Τίτλους που αποτελούν το περιτύλιγμα του ανθρώπου που τους φέρει και σπάνια μετουσιώνονται σε ένα πληρέστερο χαρακτήρα και καλύτερο πολίτη. Όπως κάθε πρόβλημα, έχει και αυτό την αιτία του. Σε μία κοινωνία που έισαι ότι καταναλώνεις (πνευματικά δικαιώματα: σοφός, μορφωμένος ταξιτζής) δυστυχώς, δεν είναι κατανοητό το γιατί κάποιος να αναλώνεται σε κάτι που δεν του μεγιστοποιεί την κατανάλωση. Σε μία κοινωνία που αντιλαμβάνεται το πνεύμα και τα γράμματα με μία αρνητική χροιά, ή που καλύτερα δεν προσπάθησε να κατανοήσει την κληρονομιά της και πως αυτή μεγαλούργησε, επιβίωσε και αναστήθηκε μέσα από τη γνώση είναι λογικό αυτό που συμβαίνει. Σήμερα, σε όλους τους τομείς της κοινωνικής ζωής διαπρέπουν άνθρωποι που το πρωταρχικό τους γνώρισμα, είναι η αλαζονεία. Αλαζονεία λόγω παντελούς έλλειψης κοινωνικής παιδείας, αλαζονεία λόγω παντελούς άγνοιας της άγνοιας που τους δέρνει και τέλος αλαζονεία γιατί, αφού δεν εμποδίζουν άμεσα την υλική ευτυχιά των γύρω τους, δεν υπάρχει η κοινωνική αυτή κατακραυγή, ώστε να περπατάνε στο δρόμο και τουλάχιστον να βρεθεί ένας, .. ένας που να τους πάρει με τις ντομάτες.

Όλα τα παραπάνω λειτουργούν προσθετικά ώστε, σήμερα, να παρατηρούμε τα φαινόμενα κοινωνικής απάθειας που χαρακτηρίζουν τους καιρούς μας. Όλοι αυτοί που εξαργύρωσαν το πέρασμα τους από το χώρο της δημόσιας, δωρεάν παιδείας αντί να προσπαθήσουν να βελτιώσουν μία κοινωνία με πρωτόγονους θεσμούς, αρκέστηκαν να υπερέχουν αλαζονικά του μέσου, έτσι ώστε με τη σειρά τους να απολαμβάνουν μία ξεχωριστή υλική ευημερία. Με τη σειρά τους οι νεότεροι ακολουθούν το γενικότερο ρεύμα, ενώ όσοι τολμούν να επαγγέλονται κάτι φαινομενικά ακραίο, ακατανόητο, πέρα από αυτό που θεωρείται αξιοσέβαστο, αποτελούν παραδείγματα προς αποφυγή εκτός και αν πρέπει να γίνονται ανεκτοί αφού και αυτοί μπόρεσαν να πλουτίσουν. ( Ο ίδιος μπορώ να σκεφτώ λίγους γονείς που θα αποδέχονταν το καϊνάρι τους να μην ακολουθήσει μία επιτυχημένη καριέρα στα κλασσικά επαγγέλματα δικηγόρος,γιατρός,τραπεζικός κ.α ενώ διαθέτει τον αντίστοιχο τίτλο.)

Ως αποτέλεσμα: Σήμερα παρά ποτέ, ο Έλληνας είναι ανίκανος να μετουσιώσει τη γνώση σε πράξη. Σήμερα παρά ποτέ, ο Έλληνας αδυνατεί να καταλάβει και να αντιληφθεί το παραμικρό από την ουσία των μη θετικών επιστημών. Σήμερα παρά ποτέ, ο Έλληνας κάνει πιο συντηρητική τη σκέψη του και αντιστέκεται σθεναρά στις ίδιες τους τις γνώσεις.

Προϊόν αυτής της συλλογιστικής: ο μαθητής που μισεί το σχολείο επειδή ο γονιός και ο δάσκαλος δεν του έδειξαν ποτέ πως να το αγαπήσει, ο φοιτητής που τελειώνοντας το πανεπιστήμιο δέχεται να καταπατούνται τα εργασιακά του δικαιώματα καθώς ποτέ δεν έμαθε να σκέφτεται συνδιαστικά και να εφαρμόζει στην πράξη αλλά και να εξελίσσει τα όσα έχει μάθει, ο πολιτικός που γίνεται όλο και πιο αναίσθητος καθώς ακόμη και αν προσπαθήσει να πάει κόντρα στο ρεύμα το 90% των ανθρώπων που τον συνδιαλέγονται ψάχνουν απλώς τον "δικό τους" άνθρωπο.

Η γνώση κρύβει μεγάλη δύναμη. Δύναμη για καλό και δύναμη για κακό. Το πως τη μεταχειριζόμαστε είναι ολότελα δική μας ευθύνη και κανείς δεν μας εμποδίζει προς αυτό. Όσο και να δικαιολογούμαστε ότι παλέψαμε με το σύστημα και δεν τα καταφέραμε μάλλον δικαιολογούμαστε στον εαυτό μας. Απλώς δεν αντέξαμε στην ιδέα να ζήσουμε με λίγο λιγότερο χρήμα, για να δώσουμε την δυνατότητα στον εαυτό μας να ζήσει με πολύ περισσότερη ζωή.